سرنوشت محیط زیست به رفتارها و تصمیم های ما وابسته است، از قدم های کوچک تا سیاست گذاری های کلان تا جایی که می توان با قاطعیت گفت تعلل جایز نیست، نباید وقت تلف کرد و پیش تر از اینکه در انبوهی از مشکلات مرتبط با بحران محیط زیست زندگی از جریان بایستد نفس های آن را باید بازگرداند.
کد خبر: ۱۰۴۹۲۲۶
تاریخ انتشار: ۱۸ خرداد ۱۴۰۱ - ۰۹:۰۸ 08 June 2022

به گزارش تابناک لرستان به نقل از  ایرنا، راست آن است که اندیشه محیط زیستی و اندیشیدن به محیط زیست باید از دره شعار به قله عمل برکشیده شود، باید به این حقیقت ایمان بیاوریم که همه در قایقی نشسته ایم به نام زمین که اینک و در پی جفاهای بسیار در میانه طوفان های سهمگین گرفتار آمده و اگر دیر بجنبیم هرگز به ساحل نخواهیم رسید.

گزارش‌های متعدد کارشناسان محیط زیست نشان از وضعیت اضطراری اقلیمی دارد، اگر ساکنان زمین متحد نشوند و برای نگاهبانی از میراث مشترک بشریت که سرمایه امروز و امانت فردا است و آستین همت بالا نزنند، نه از تاک، نشانی باقی خواهد ماند و نه از "تاک نشان".

هفته محیط زیست که از ۱۶ تا ۲۲ خرداد است نیز مناسبتی برای تاکید و یادآوری بیشتر از  وضعیت اضطراری اقلیمی است، هر چند باید یادآور شد این روزها جدا از یک یادآوری ساده و مناسبت عادی هستند، وضعیت امروز محیط زیست و آب و هوا و منابع طبیعی و حضور مشکلات و بحران هایی نظیر ریزگردها و خشکسالی و خشک شدن منابع آبی و لغزش زمین و پیامدهای انسانی و اجتماعی این بحران ها به ما یاداوری می کند که این روزها را باید به مثابه هشداری برای ساکنان روی زمین و سیاستگذاران در تمام دنیا تلقی کرد که باید این خطر را جدی گرفت که سرنوشت کره زمین در خطر است.

با یادآوری وضع موجود مبنی بر اینکه بارش باران و ذخایرآب زیر زمینی به شدت در حال کاهش است و این پایین رفتن سطح منابع آبی نه فقط برای انسانها بلکه برای محیط زیست و حتی برای ثبات سیاسی و اقتصادی جوامع هم موثر است، هم اکنون نشانه هایی از این بحران منابع در مناطق مختلف جهان در حال آشکار شدن است.

اختلافات منطقه ای و بین المللی بر سر آب تاسیس سدها و حتی اختلافات محلی و استانی بر سر انتقال آب و مهاجرت های ناشی از نبود آب در روستاها و شهرهای کوچک و روانه شدن آنها به کلان شهرها از مشکلات مربوط به موضوع آب است که ضرورت و اهمیت محیط زیست را در تمام جوانب زندگی نشان می دهد.

فعالان محیط زیست با طرح این سوال که آیا ارتباط مستقیمی بین وضع محیط زیست و تغییر اقلیم و خشکسالی و بالارفتن دمای هوا وجود دارد یا خیر می خواهند بر این نکته تاکید کنند که رابطه مستقیم وجود دارد به این معنا که آب مایه حیات محیط زیست است و شما نمی‌توانید محیط زیست پایدار و سالم بدون آب داشته باشید، بنابراین در مدیریت آب همیشه باید سهم محیط زیست در کنار سهم آب شرب، کشاورزی و صنعتی در نظر گرفته شود.

متخصصان به طور معمول در مناطق مختلف به این اولویت بندی در مدیریت منابع آبی در حفظ محیط زیست بسیار اهمیت می دهند، به این معنا که در مناطقی که کمبود آب وجود دارد باید ابتدا سهم آب شرب و آشامیدنی و سپس سهم محیط زیست و بعد از آن کشاورزی و صنعتی را مورد توجه قرار داد، بنابراین نمی‌توان سهم آب محیط زیست یعنی سهمی از آب که متعلق به حیات جانداران موجود در طبیعت است به هر بهانه ای نادیده گرفت، شاید همین نادیده گرفتن ها و تغییر اولویت بندی ها ما را اکنون به وضعیت موجود رسانده است.

نکته بعدی در مورد بحث محیط زیست افزایش مشارکت اجتماعی در حفاظت از محیط زیست و فعال کردن انجمن ها و سازمان های مردم نهاد در این زمینه است، واقعیت این است که سیاستگذاری دولت در مورد محیط زیست در عین حال که شرط لازم است ولی کافی نیست و ضرورت دارد که جامعه نیز در این کار مشارکت داشته باشد، زیرا تحقق این مهم فقط با مشارکت سمن ها امکان پذیر است، سمن هایی که تخصصی باشند و با آگاهی و دانش و دغدغه بتوانند همکاری موثری داشته باشند.

فعال اجتماعی در این باره می گوید: آموزش کودکان در مدارس و عضویت دانش آموزان در انجمن های مردم نهاد حفاظت از محیط زیست اصل مهمی در حراست از محیط زیست است در عین حال، موضوع تاثیر رسانه ها و تولید محتوای آگاهی بخش درباره تولید زباله و مصرف و تخریب محیط زیست و آموزش حفاظت از محیط زیست را نباید غافل شد.

معصومه زارعی گفت: استفاده از علم و تکنولوژی روز در بازیافت زباله ها و فاضلاب و بازگشت آن به چرخه طبیعت، آموزش کارکنان شهرداری و کشاورزان، استفاده از بسته های تشویقی، جلوگیری از مصرف آب در کاشت محصولات آبدوست در کنار کشت درختان بومی به منظور پیشگیری از فرسایش خاک از اقدامات موثری هستند که نباید ناچیز گرفته شوند.

این فعال اجتماعی یادآور شد: با توجه به اینکه موضوع آموزش و یادگیری کودکان و نوجوانان در سنین پایین و مشارکت آنها در فرایند عمل بسیار اهمیت دارد باید از همان مراحل اول رشد کودکان را به سمت تشکیل تشکل‌ها و انجمن های در مدرسه و در جامعه برای حفاظت از محیط زیست تشویق و شرایط کار جمعی را برای انها فراهم کرد.

وی افزود: به این منظور والدین می توانند با همراه کردن فرزندان خود در فعالیت های زیست محیطی و جمع آوری زباله، کاشت درخت و آب دادن به درختان و باغچه منزل به یادگیری این موضوع کمک کنند و روش‌های صرفه جویی در آب و تفکیک زباله در منزل را نیز به کودکان خود در سنین پایین آموزش داد.
فشار جمعیتی و استفاده بیش از حد از آب و خاک، زمینه سازی تخریب محیط زیست را فراهم کرده است، در مجموع بنا بر گفته فعالان محیط زیست به سیاست ها و قوانین محکم تری در حوزه زمین و آب احتیاج است که از ضمانت اجرایی بالایی برخوردار باشند تا با مدیریتی جامع بتوان آلودگی و برهم خوردن اکوسیستم را کاهش داد و از تهدیدهایی اعم از طوفان، رانش زمین و سیل عبور کرد، به عبارتی باید با مدیریت بحران در حوزه منابع طبیعی و محیط زیست از خسارت تنوع زیستی پیشگیری شود.

رییس منابع طبیعی و آبخیزداری بروجرد می گوید: باید به سمت مردم برویم با کار دولتی نمی توان این موضوع را حل کرد بلکه مردم و سازمان‌های مردم نهاد باید پای کار بیایند تا به یک حوزه بیابان زدایی مردمی روی بیاوریم، با مشارکت مردم و همه دستگاه های مرتبط و فعالیت های دانشگاهی می توان به سمت کشوری سرسبز پیش رفت و زمین را برای نسل های آینده نگهداری کرد.

امیر ثقلینی اظهار داشت: با توجه به وضعیت فعلی کشور در زمینه تنش های آبی و اینکه کشورمان در یک دوره بحرانی خشکسالی قرار گرفته است از نظر اجتماعی، زیست محیطی و معیشتی مردم با مشکلاتی مواجه هستیم و مردم نقش موثری در این مسیر دارند، مردمی که در کره زمین زندگی می کنند به عنوان کسانی که بهره بردار هستند، رفتارشان نسبت به آب و چگونگی استفاده از آب و بهره برداری درست از آن رفتار درستی نیست.

وی یادآور شد: بیایان زایی، فرونشست زمین و کاهش سطح آب زیر زمینی نتیجه این رفتارهای نادرست با آب است در قسمت هایی نیاز است که تغییرات رفتاری صورت گیرد، اکنون مخاطرات بحران زایی در خصوص آب های زیر زمینی داریم که درک و شناخت درستی از آسیب پذیری این منابع آبی وجود ندارد و همچنان در کشور اثرات اضافه برداشت از آب های زیرزمینی وجود دارد.

هر سال در پنجم ژوئن جشن گرفته می‌شود، بیش از ۱۰۰ کشور در سراسر جهان به جشن روز جهانی محیط زیست می‌پیوندند این برنامه توسط برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد در سال ۱۹۷۳ آغاز شد و تا کنون ادامه دارد، هدف اصلی از گرامیداشت این روز گسترش آگاهی در مورد محیط زیست است اما چرا محیط زیست مهم است؟

فعال محیط زیست می گوید: ممکن است تصور کنیم که روز جهانی محیط زیست صرفاً یکی دیگر از روزهای مناسبتی برای گرامیداشت یک مفهوم انتزاعی به نام محیط زیست باشد، اما اینطور نیست.

شبنم اکبری افزود: هم تاریخچه گرامیداشت و نام‌گذاری این روز و هم سیاست‌های عملی‌ که این روز را ساخته‌اند به ما نشان می‌دهند که روز جهانی محیط زیست توانسته در سال‌های اخیر علاوه بر آگاهی‌بخشی به عموم مردم، دولت‌ها را هم تحت تاثیر قرار دهد، براین اساس برای پاسخ به اهمیت روز محیط زیست اول باید تعریف محیط زیست را بدانیم و بعد چرایی در خطربودن آن را و علت اهمیت حفظ آن را بشناسیم در همین راستا در پاسخ به اینکه چرا محیط زیست در خطر است؟ باید گفت که؛ محیط زیست به‌دلیل سطوح بالای آلودگی در خطر است.

این فعال محیط زیست با بیان اینکه هدف اصلی روز جهانی محیط زیست گسترش آگاهی در مورد شرایط فعلی محیط زیست است، گفت: در این روز مردم گرد هم می‌آیند تا در تلاش برای بهبود زندگی به یکدیگر بپیوندند، هر سال یک موضوع یا مشکل زیست محیطی وجود دارد که بر روی آن تمرکز می‌شود و تعهدی برای مبارزه با آن مشکل، درآن سال، از سوی تمام کشورهای جهان ارائه می‌شود.
اکبری یادآور شد: روز و هفته محیط زیست برای بسیاری از شهروندان کاملا آگاهی‌بخش است و به‌عبارت‌دیگر، آگاهی مردم عادی را نسبت به وضعیت موجود گسترش می‌دهد، به گونه ای که همه را تشویق می‌کند که محیط زیست خود را ایمن و تمیز نگه دارند تا همه آینده‌ای پاک، سبز و مرفه داشته باشند.

شعار امسال روز جهانی محیط زیست" محیط زیست، مردم پایه، هوشمند و فناورانه" انتخاب شده است

رییس اداره حفاظت محیط زیست بروجرد می گوید: در شعار امسال روز جهانی محیط زیست بر حفظ و فعالیت مردم برای نگه داری محیط زیست (بازنگری، بازآفرینی و ترمیم ) بسیار تاکید شده است.

مسعوده سعادت فر افزود: برای رسیدن به همین منظور تک تک افراد می توانند با تغییراتی هر چند جزیی و اندک تاثیر گذار باشند چرا که برای حفظ محیط زیست دقیقا به همین تغییرات نیاز است.  محافظت از محیط زیست اهمیتی برابر با مراقبت از جان خودمان را دارد، لازمه این امر کسب آگاهی در خصوص محیط زیست است.

وی بیان کرد: فعالیت های انسانی تاثیرات مخربی در بسیاری از اکوسیستم ها دارد که ادامه آن می تواند سلامت کره زمین و تمامی موجودات زنده را به خطر بیندازد، هم اکنون کره زمین با چالش های متعددی روبرو است، با باور این حقیقت که "حفاظت کره زمین از من شروع می شود " می توان بر بسیاری از این چالش ها غلبه نمود.

رییس اداره حفاظت محیط زیست بروجرد یادآور شد: در راستای حفاظت از محیط زیست بهتر است محصولاتی که دوستدار محیط زیست هستند را خریداری نماییم، به همین منظور اقداماتی را می توان انجام داد که از جمله آنها حذف کیسه های پلاستیکی یکبار مصرف، خرید محصولات چوبی که از چوب پایدار تهیه شده اند، چوب های پایدار از جنگل‌های تجدید پذیر استخراج می شوند.
وی افزود: کاهش میزان تولید زباله و بازیافت آن و استفاده از وسایل نقلیه عمومی از دیگر اقداماتی است که در راستای حفظ محیط زیست باید مورد توجه شهروندان قرار گیرند.

اندیشه های محیط زیستی از دره شعار تا قله عمل

محیط زیست اکنون دیگر تاب شعار و کلمه را ندارد و باید متعهدانه به حفاظت از آن همتی همگانی را در پیش گرفت، محیط زیست چنان که از نامش پیداست محیط زیستن ما آدمیان است در یگانه سیاره قابل زیست که به سبب برخورداری از همه ویژگی های حیات بخش در سراسر کیهان استثنایی است.

جامعه شناس و پژوهشگر اجتماعی در این خصوص می گوید: با سخن گفتن و گفت و گوی مداوم درباره محیط مقوله محیط زیست و مباحث خرد و کلان وابسته با آن را به مسئله ای  اجتماعی و هم هنگام گفتمانی عمومی تبدیل کنیم،  این تنها راه پرداختن به محیط زیست و چالش ها و بحران های آن است؛ زیرا که سیاست ها و فعالیت های دولتی هرگز وافی به مقصود نیست و بر پایه الگویی کامیاب در مقیاس جهانی، در غیاب نهادهای مدنی و مردم نهاد که بیرون از دایره اقتدار نهادهای رسمی و گسسته از قید و بندها و موانع بوروکراتیک که دامنگیر هر اقدام دولت محوری است، برداشتن قدم های موثر و مستمر در زمینه محیط زیست به طور خاص و دیگر حوزه های مرتبط به طور عام ناممکن است.

سلمان احمدوند گفت: محیط زیست باید به کتاب های درسی راه یابد، در مهد کودک ها، دبستان ها و دبیرستان ها بخش بزرگ و مهمی از درون‌مایه کتاب ها و حجم برنامه های آموزشی را به خود اختصاص دهد و در دانشگاه‌ها از رهگذر به انجام رساندن پژوهش های مدون و روشمند، نقش و نقشه راه نهادهای نظام اجتماعی در خصوص محیط زیست ترسیم شود، پاسداشت محیط زیست، پای ثابت برنامه های رسانه ملی باشد؛ خواه در قالب تولید و نمایش مستندهای تحلیلی و فیلم های داستانی و سینمایی یا گپ و گفت های روشنگر و برانگیزاننده با فعالان و کنشگران محیط زیست.

احمدوند یادآور شد: محیط زیست باید از دره شعار به قله عمل برکشیده شود؛ چه آنکه زمان با شتابی شگفت در گذر است و بحران های زیست محیطی با شیبی تند و ترس انگیز قلمرو سرزمینی را درنوردیده است.

وی تاکید کرد: گسترش فروچاله ها و فرونشست زمین در بخش های وسیعی از کشور که بیش از هر چیز، معلول بهره وری فزاینده از منابع آب‌های زیرزمینی و هزاران حلقه چاه عمیقی است که همچون اژدهایی تشنه میراث نیاکان قانعمان را از ژرف ترین لایه های خاک بیرون می کشد و می بلعد تا چشم بستن بر آمایش جمعیت و هولناک تر از آن، احداث صنایع آب بَر(فولاد و آهن) در خشک ترین و عطشناک ترین مناطق (اصفهان، یزد و قم) که در درازنای تاریخ این کهن دیار تشنه، همواره با  خشکسالی و کم آبی دست به گریبان بوده اند.

این پژوهشگر اجتماعی بیان کرد: نشان به این نشان که برای استفاده بهینه از قطره قطره آبی که در چشم نیاکانمان عطیه الهی بوده است، "قنات" را ابداع کرده اند تا با کاربست نبوغ اعجازآمیز خویش و انطباق آن با اقتضائات طبیعت، از زندگی باز نمانند و به ادامه دادن ادامه دهند.
  ۱۶ تا ۲۲ خرداد ماه بعنوان هفته محیط زیست نام گذاری شده است.

اشتراک گذاری
نظر شما
نام:
ایمیل:
* نظر:
* :
آخرین اخبار