طرح تجمیع برخی از دانش‌آموزان استثنایی با عادی موضوعی است که وزیر آموزش و پرورش آن را جزو اولویت‌های خود قرار داده اما نمایندگان مجلس معتقدند کارشناسی و آماده کردن زیرساخت‌ها لازمه اجرای چنین طرح‌هایی است.
طرحی تحت عنوان "فراگیر" در آموزش و پرورش که از سال‌ها قبل دنبال میشود به تازگی از سوی وزیر تازه نفس آموزش و پرورش مورد توجه قرار گرفته است. بر اساس این طرح، دانش‌آموزانی که در مرز عادی و استثنایی هستند، در مدارس عادی تحصیل خواهند کرد اما به گفته کارشناسان، لازمه اجرای طرح تلفیقی مذکور این است که تعداد دانش‌آموزان در کلاس‌های درس کاهش پیدا کرده و معلمان آموزش‌های لازم را دریافت کنند با این وجود نمایندگان مجلس نظرات متفاوتی درخصوص این طرح داشته که بر این اساس، برخی آن را مفید و برخی مضر می‌دانند.
وزیر آموزش و پرورش که به دنبال کاهش 17 نوع مدرسه است، همچنین کاهش تعداد مدارس تیزهوشان و معرفی دانش‌آموزان استثنایی به مدارس عادی را به عنوان سیاست این وزارتخانه اعلام کرده است.
اما این اظهارات وزیر از سوی نمایندگان مجلس علاوه بر بررسی و واکاوی با انتقادها و البته حمایت‌هایی رو به رو شده است، در واقع برخی معتقدند باید تعدادی از دانش‌آموزان تیزهوش و استثنایی را با دانش‌آموزان عادی تجمیع کرد اما در عین حال می‌گویند؛ این مهم باید ابتدا به صورت پایلوت اجرا شود و با بررسی نتیجه، درخصوص تسریع آن تصمیم‌گیری کرد.
سیدحمایت میرزاده، فرهادی فلاحتی و علیرضا سلیمی؛ اعضای کمیسیون آموزش مشخصا در این خصوص با خانه ملت گفتگو کرده اند؛
آموزش دانش‌آموزان دارای شرایط خاص در جزیره‌ای مستقل کارشناسی نیست/ سنجش هوش کلاس اولی‌ها غیرقابل استناد و هزینه‌بر
سیدحمایت میرزاده در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری خانه ملت درباره بایدها و نبایدهای کاهش تنوع مدارس در کشور، گفت: باید توجه کرد که جامعه جداگانه‌ای به اسم جامعه استثنایی‌ها و شهری به نام شهر تیزهوش‌ها در هیچ جای جهان وجود ندارد؛ این درحالی است هدف از فرستادن کودکان به مدرسه تنها یادگیری ضرب و تقسیم نیست بلکه هدف تربیت فردی جامعه‌پذیر و شهروندی مطلوب است که باید بتواند در این جهان زندگی سالمی را تشکیل دهد.
نماینده مردم گرمی در مجلس شورای اسلامی ادامه داد: دانش‌آموزان باید بدانند در شهری زندگی خواهند کرد که برخی به لحاظ مالی غنی و برخی فقیر هستند، همچنین در این جامعه افرادی با بهره هوشی کم و شرایط جسمانی خاص حضور دارند که آنها باید با این افراد تعامل محترمانه‌ای داشته باشند درواقع باید زندگی در کنار هر نوع فردی را یاد بگیرند.
میرزاده بیان کرد: نمی‌توان برخی دانش‌آموزان را که دارای شرایط خاص جسمی یا ذهنی هستند، در جزیره‌ای مستقل آموزش داد چراکه این کار کارشناسی نیست و آنها پس از ورود به جامعه با مشکلات عدیده‌ای رو به رو شده و نمی‌توانند با تمامی افراد جامعه تعامل کنند.
وی افزود: دانش‌آموزان غنی، فقیر، باهوش و کم‌هوش باید بدانند با جامعه‌ای متشکل از تمامی این افراد رو به رو هستند لذا باید نحوه معاشرت با این نوع افراد را یاد بگیرند.
میرزاده تاکید کرد: اکثر دانش‌آموزان می‌توانند در مدارس عادی درس بخوانند و البته برای تربیت شهروند مطلوب ضروری است این افراد در کنار هم قرار بیگرند.
نمی‌توان سطح هوش کودکان را با تست هوش یک ساعته سنجید
میرزاده با انتقاد از تست هوش که در سال اول ابتدایی از دانش آموزان گرفته میشود، گفت: این تست علاوه بر تحمیل هزینه به دولت، عاری از کیفیت قابل استناد است چراکه نمی‌توان سطح هوش کودکان را در یک ساعت سنجید و برای آنها تصمیم گرفت در مدرسه عادی درس بخوانند یا استثنایی درواقع این کار به معنای بازی با سرنوشت آن‌هاست.
وی به دیگر ایرادات این تست هوش اشاره کرد و افزود: تعداد دانش‌آموزان کم بهره هوشی به یک درصد هم نمی‌رسد اما برای شناسایی این تعداد محدود تمامی خانواده‌ها دچار مشکل می‌شوند لذا بهتر است همه دانش‌آموزان به مدرسه عادی روند چراکه معلم در طول سال تشخیص خواهد داد کدام دانش‌آموز دارای شرایط خاصی است و به آموزش ویژه نیاز دارد نه آنکه هنوز به مدرسه وارد نشده به آنها مارک کم هوشی و استثنایی بودن را چسباند.
زیرساخت‌های لازم برای تجمیع انواع مدارس در کشور وجود دارد
این نماینده توضیح داد: حتی در صورت تشخیص کم‌هوشی دانش‌آموز نیاز به تغییر مدرسه نیست بلکه می‌توان برای آنها پس از پایان ساعت رسمی مدرسه کلاس‌های تقویتی گذاشت لذا اظهارنظر وزیر آموزش و پرورش مبنی بر تجمیع دانش‌آموزان استثنایی و عادی منطقی و قابل دفاع است.
سخنگوی کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس با بیان اینکه در صورت این تجمیع شاید در هر استان تنها یک مدرسه برای آموزش دانش‌آموزانی که نیاز به آموزش ویژه دارند کافی باشد، گفت: زیرساخت‌های لازم برای این تجمیع وجود دارد چراکه اکثر معلمان دوره‌های لازم را گذرانده و عموم مدارس معلمِ مشاور و پرورشی دارند، ضمن آنکه آموزش رفتار مناسب دیگر دانش‌آموزان و خانواده‌ها با این دانش‌آموزان نیاز به فرهنگ‌سازی از طریق آموزش و پرورش و رسانه ملی دارد.
جداسازی دانش‌آموزان با بهره‌های هوشی متفاوت نتیجه تفکر ۴۰ سال پیش است/ لزوم توجه به جامعه‌پذیر کردن دانش‌آموزان
فرهاد فلاحتی در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری خانه ملت درباره بایدها و نبایدهای کاهش تنوع مدارس در کشور، گفت: موضوعی که امروزه از سوی برخی مسئولان آموزش و پرورش مبنی بر تحصیل دانش آموزان با بهره‌های هوشی متفاوت در کنار یکدیگر مطرح میشود، از 40 سال گذشته تا کنون در کشورهای اروپایی مانند آلمان اجرایی میشود که مدرسه «بن بیل» نمونه‌ای از آن به‌حساب می‌آید؛ دانش‌آموزان تیزهوش و حتی معلول در کنار یکدیگر تحصیل می‌کنند.
نماینده مردم قائنات در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه جداسازی دانش آموزان با بهره‌های هوشی متفاوت نتیجه تفکر 40 سال گذشته است در حالی که امروزه این دیدگاه تغییر کرده است، اظهار کرد: متفکران و نخبگان سال‌ها قبل متوجه شدند جداسازی دانش آموزان نتیجه خوبی ندارد.
وی ضمن تاکید بر اینکه یکی از اهداف آموزش و پرورش جامعه‌پذیر کردن دانش‌آموزان است، افزود: دانش‌آموز بعد از فارغ التحصیلی باید در جامعه زندگی کند لذا جداسازی این افراد از یکدیگر موجب میشود درک متقابل و خوبی از وضعیت جامعه برای تیزهوشان و سایر دانش آموزان ایجاد نشود؛ مثلا گاهی تیزهوشان دچار خودشیفتگی شده که در رفتارشان با دیگران کاملا مشهود است.
این نماینده مردم در مجلس دهم با اشاره به اینکه اگر آموزش و پرورش بتواند در مدارس تلفیقی شرایط تحصیل تیزهوشان و سایر دانش آموزان در کنار یکدیگر را فراهم کند گام بزرگی برداشته است، ادامه داد: البته نباید از یاد برد که همیشه در اجرای طرح‌ها با مشکل مواجه هستیم لذا باید دقت زیادی در این خصوص انجام شود.
فلاحتی با بیان اینکه سرانه تخصیص یافته به مدارس تیزهوشان با مدارس عادی متفاوت است که همین امر به نوعی تبعیض به شمار می‌رود، تصریح کرد: در این بین امروزه همه به دنبال حذف کنکور به منظور ایجاد آرام روانی در افراد هستند در حالی که ذهنیت قبولی در مدارس تیزهوشان استرس زیادی را به دانش آموزان وارد می کند.
عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی خاطرنشان کرد: باید یادآور شد که تحول بنیادین آموزش و پرورش به دنبال تربیت دانش آموزان از جهات مختلف است.
تجمیع دانش‌آموزان استثنایی با عادی در مدارس باید به صورت پایلوت اجرا شود
علیرضا سلیمی در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری خانه ملت درباره بایدها و نبایدهای کاهش تنوع مدارس در کشور، گفت: اجرای طرح تحول به معنای زیر و رو کردن نظام آموزشی نیست لذا باید تجربه‌های خوب و موفق را حفظ کرد؛ به عنوان مثال درخصوص هم‌نشینی دانش‌آموزان معمولی با استثنایی در یک کلاس درس، اگرچه ادامه تحصیل گروهی از دانش‌آموزان کم‌توان در مدارس عادی کمکی به آنها محسوب میشود اما از طرفی تجمیع برخی از آنها با دانش‌آموزان عادی سرخوردگی‌شان را به دنبال خواهد داشت و احتمالا همان مقدار اعتماد به نفس و خودباوری خود را نیز از دست می‌دهند.
نماینده مردم محلات در مجلس شورای اسلامی ادامه داد: بارها شاهد بودیم کودکان کم‌توانی که به اصرار خانواده‌هایشان در مدارس عادی تحصیل کرده‌اند؛ که این امر نه تنها موفقیتی برای آنها به دنبال نداشته بلکه سرخورده شده و از تحصیل باز مانده‌اند.
سلیمی تصریح کرد: دانش‌آموزان استثنایی به لحاظ توانمندی به چند دسته تقسیم میشود که البته گروهی از آنها می‌تواند در مدارس عادی ادامه تحصیل دهند که این اتفاق موجب تقویت خودباوری و ورود بهترشان به جامعه خواهد شد اما گروه قابل‌ملاحظه‌ای از دانش‌آموزان استثنایی وضعیت خاصی داشته و باید به آنها خدمات ویژه ارائه شود لذا امکان ادامه تحصیل در مدارس عادی برای آنها مقدور نیست.
وزیر آموزش و پرورش نباید در گرفتن تصمیمات جدید عجله کند
وی درباره صحبت‌های وزیر آموزش و پرورش مبنی بر اینکه دانش آموزان استثنایی به مدارس عادی معرفی خواهند شد، بیان کرد: وزیر آموزش و پرورش نباید در گرفتن چنین تصمیماتی عجله کند تا مسائل از مسیر مشخص و با کار کارشناسی پیش رود.
سلیمی گفت: تصمیمات مهمی همچون تجمیع دانش‌آموزان استثنایی با عادی باید ابتدا به صورت پایلوت تجربه شود تا در ادامه بتوان بر اساس نتیجه به‌دست آمده تصمیم‌گیری کرد.
این نماینده مجلس با تاکید براینکه آموزش کودکان استثنایی اقتضائات خاص خود را می‌طلبد، اضافه کرد: به نظر می‌رسد تصمیمات وزارتخانه آموزش و پرورش عجولانه است چراکه از یک طرف مدارس نمونه را که عموما دانش‌آموزان باهوش‌تری دارند با مدارس عادی تجمیع و از طرفی تجمیع دانش‌آموزان استثنایی با عادی را دنبال می‌کند!
مدیران تجربیات مرحوم باغچه‌بان به عنوان موسس مدرسه استثنایی را مرور کنند
عضو هیات رئیسه کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس با بیان اینکه برخی از دانش‌آموزان کم‌توان نیازمند مراقبت‌های خاص هستند و اگر این مراقبت‌ها صورت نگیرد توانایی آنها کمتر نیز نخواهد شد، توصیه کرد: مدیران تجربیات مرحوم باغچه‌بان به عنوان موسس مدرسه استثنایی را مرور کنند؛ هرچند در کشورهای پیشرفته نیز مدارس استثنایی وجود دارد و حتی این مدارس تقویت می‌شوند و درواقع برای این موضوع تجربه یکسانی در همه جای دنیا وجود ندارد.