وقتی شادی بوی باروت میگیرد/ تیرهایی که از آسمان بر زمین برمیگردند
به گزارش خبرنگار تابناک در استان لرستان، در دامنههای کبودکوه و میان صدای ساز و دهل، هنوز گاهگاهی فشنگی در هوا میترکد؛ رسمی که ریشه در غیرت، شادی و سوگ مردمان دارد، اما گاه قربانی میگیرد، رسمی به نام «تیراندازی هوایی» در آئینهای شادی و عزاداری.
در بسیاری از روستاها و طایفههای لرستان، شلیک گلوله بخش جداییناپذیر شادیهای عروسی، مراسم فاتحهخوانی و حتی بدرقهی زائران بوده است؛ نشانهای از احترام، افتخار و همیاری جمعی. اما امروز، همان نشان مردانگی دیرین، به زخمی بر چهرهی امنیت و آرامش مردم بدل شده است.
مطابق آمارهای رسمی نیروی انتظامی لرستان، تنها در سه سال گذشته دهها مصدوم و چند قربانی بر اثر تیراندازیهای غیرمجاز در جشنها و عزاداریها گزارش شده است. گلولههایی که بیهدف در آسمان رها میشوند، روزی به زمین بازمیگردند و گاه بیخبر از همهجا، خانهای را در غم فرو میبرند.
کارشناسان فرهنگی و جامعهشناسان معتقدند که تداوم چنین آیینی، بازتاب «خلأ آموزش فرهنگی و جایگزینسازی سنتها» است. فرهنگپژوهان لرستان میگویند هنوز در بسیاری از مناطق، سلاح نشانهی منزلت اجتماعی و بخشی از هویت قومی تلقی میشود. اما در دنیای امروز، با تغییر کارکردها و توجه به قوانین، باید نشانهی افتخار را «عقلانیت و امنیت» دانست، نه فشنگ و تفنگ.
از سوی دیگر، نیروهای انتظامی استان با اجرای طرحهای «جمعآوری سلاحهای غیرمجاز» و فعالیتهای فرهنگی، تلاش دارند تا این سنت پرخطر را مهار کنند. بنابه گفتهی فرمانده انتظامی لرستان، طی سال گذشته بیش از سههزار قبضه سلاح غیرمجاز از سطح استان کشف و ضبط شده است.
اما فراتر از آمار، واقعیت این است که هنوز صدای گلوله در برخی جشنها، سکوت شب را میشکند و غبار هراس بر چشمان کودکان مینشاند. مادری در یکی از روستاهای دورافتادهی پلدختر میگوید: «عروسی پسرخالهام بود، گلولهای از آسمان آمد و چراغ خانهمان خاموش شد…»
اکنون پرسش اساسی برای جامعه لرستان این است که چگونه میتوان میان میراث فرهنگی و امنیت اجتماعی توازن برقرار کرد؟ پاسخ شاید در بازخوانی آیینها و بازآفرینی آنها در قالبی نو باشد؛ آیینی که بتواند همچنان مظهر شور و تعلق قومی باشد، اما بیآنکه به قیمت جان انسانها تمام شود.
لرستان سرزمین آواز و اسب و کوه است، نه صدای گلوله. اگر قرار است شادی و حرمت جان هر دو پاس داشته شوند، باید تفنگها سکوت کنند تا صدای دست و دف دوباره در دشت بپیچد.
انتهای پیام/