به گزارش الف، خاورمیانه به عنوان یک منطقه استراتژیک همواره از اهمیت بالایی برای آمریکا و کشورهای اروپایی برخوردار بوده و انگلیس نیز از این ماجرا مستثنی نمیشود. سیاستهای خاورمیانهای انگلیس با توجه به دو اصل مهم پایهگذاری میشود: درگیریهای منطقهای و منابع عظیم انرژی.
طی دهههای گذشته کشورهای اروپایی در سایه حضور مستقیم نظامی و قدرت آمریکا در خاورمیانه، فضای مانور چندانی در این منطقه نداشتند. اما اکنون در شرایطی که تمرکز سیاست خارجی آمریکا طبق گفته دولت جدید آن به ریاست «جو بایدن» به منطقه شرق آسیا دوخته شده است، این خلأ فرصت مناسبی را برای قدرتهایی همچون انگلیس فراهم آورده تا نقش و جایگاه خود را در منطقه خلیجفارس و خاورمیانه ارتقاء دهد.
از طرف دیگر کشورهای پادشاهی حاشیه خلیجفارس که امنیت را مساوی حضور قدرتهای خارجی میدانند، کاهش تمرکز سیاست خارجی آمریکا در منطقه را نوعی خلأ قدرت در خلیجفارس میدانند و از این رو با روی آوردن به کشورهایی همچون انگلیس و فرانسه به دنبال پرکردن این خلأ امنیتی هستند.
علاوه بر آن حزب محافظهکار انگلیس روابط ریشهای و عمیق با رژیم صهیونیستی دارد و همچنین موسسهای موسوم به «دوستان اسرائیلی حزب محافظهکار» در داخل این حزب تشکیل شده که بسیار فعال است. بنابراین محافظت از امنیت و منافع اسرائیل همواره یکی از اولویتهای اصلی انگلیس در منطقه و از انگیزههای مهم آن برای مداخله در خاورمیانه بوده است. انگلیس علاوه بر حمایت از جنایتهای اشغالگران ضد فلسطینیان تاکید دارد که موجودیت اسرائیل در خاورمیانه باید به رسمیت شناخته شود.
البته ردپای انگلیس هرچند کمرنگتر از آمریکا و به شکل پراکنده در بحرانهای متعدد منطقه از جمله عراق و سوریه دیده میشود و حمایتهای این کشور از ائتلاف متجاوز سعودی در جنایتهای آن ضد غیرنظامیان یمن نیز مسئله پوشیدهای نیست. اما در سایه تحرکات اخیر انگلیس کارشناسان معتقدند که این کشور درصدد گسترش نفوذ خود در منطقه است.
روابط کشورهای عربی حوزه خلیج فارس با انگلیس به لطف منافع مشترک رابطهای گرم و عمیق بوده است.
انگلیس پس از خروج نهایی از اتحادیه اروپا در سال ۲۰۱۹ سیاست مستقلی در پیش گرفته و توجه خود را به شکل ویژه به سمت منطقه خلیج فارس معطوف کرد. در همین راستا ژنرال «سِر نیک کارتر»، رئیس ستاد ارتش انگلیس در یک جلسه نظامی که هفته گذشته برگزار شد اعلام کرد که کشورش آماده حمایت همه جانبه از شرکای خود در خلیج فارس برای مقابله با تهدیدهای مشترک است و نیروهای مسلح انگلیس به حضور در خاورمیانه بسیار اهمیت میدهند.
وی اعلام کرد که روابط امنیتی انگلیس در منطقه خلیج فارس بسیار عمیق است و بیش از هزار پرسنل نظامی انگلیسی در منطقه وجود دارند که در کنار هواپیماها و کشتیهای متعلق به این کشور در خاورمیانه فعال هستند.
علاوه بر آن منابع خبری گزارش میدهند که شرکت انگلیسی (Carrier Strike Group) به زودی وارد خاورمیانه خواهد شد تا در کنار نیروها و تجهیزات انگلیسی در عملیاتهای نظامی مشارکت داشته باشد.
از نظر انگلیس کشورهای عربی حوزه خلیج فارس یکی از مهرههای اصلی در تعیین چارچوب درگیریهای منطقه محسوب میشوند و بنابراین تضمین روابط عمیق با آنها به گسترش نفوذ انگلیس در خاورمیانه کمک خواهد کرد. در همین راستا لندن طی سالهای گذشته علاوه بر معاملات تسلیحاتی بیشمار با عربستان سعودی سرمایه گذاریهای زیادی در زمینه نظامی در کشورهای حوزه خلیج فارس کرده است.
انگلیس در سال ۲۰۱۵ پایگاه دریایی دائمی خود را با نامHMS Juffair) ) در بحرین افتتاح کرد و هواپیماهای متعلق به نیروی هوایی انگلیس به شکل منظم به پایگاههای این کشور در شمال و جنوب منطقه خلیج فارس پرواز میکنند. در سپتامبر ۲۰۲۰ ارتش انگلیس اعلام کرد که یک سرمایهگذاری به ارزش ۲۵.۷ میلیون یورو برای تقویت پایگاه نظامی خود در بندر «لدقم» در عُمان که یک منطقه استراتژیک محسوب میشود انجام داده است.
در آوریل ۲۰۲۱ قطر و انگلیس جهت گسترش مشارکت نیروهای هوایی دو کشور تفاهم نامهای را امضا کردند که بر اساس آن همچنین انگلیس مسئولیت سوخترسانی به هواپیماهای قطر را برعهده گرفت. همچنین قرار است دوحه همزمان با جام جهانی ۲۰۲۲ 24 جنگنده تایفون را از انگلیس تحویل بگیرد.
بر این اساس بسیاری از تحلیلگران معتقدند که فعالیت نظامی مجدد لندن در منطقه خلیج فارس از سال ۲۰۱۵ بخشی از استراتژی انگلیس و شاید مهمترین بخش آن برای گسترش نفوذ در منطقه است. «عبدالوهاب بدرخان» ، روزنامه نگار و کارشناس امور انگلیس در این زمینه میگوید: انگلیس زیر ساخت های زیادی در منطقه خلیج فارس در اختیار دارد که میتواند از طریق توافق با کشورهای مربوطه آنها را گسترش و توسعه دهد و به این ترتیب نقش نظامی پررنگتری در منطقه خلیج فارس داشته باشد.
به طور کلی انگلیس به دنبال هر راهی برای تقویت اقتصاد و تجارت خود است و بیتردید درگیری نظامی در منطقه خلیج فارس می تواند منجر به توسعه قراردادهای تسلیحاتی لندن با کشورهای این منطقه شود. البته درباره اینکه آیا انگلیس قصد دارد جای آمریکا را در منطقه بگیرد تحلیلگران بر این باورند که لندن در مرحله رقابت با نقش واشنگتن در خاورمیانه نیست؛ بلکه به دنبال جبران خلاء موجود بعد از احتمال خروج آمریکا از منطقه است و با توجه به اتحاد جدید میان آمریکا و انگلیس احتمالا شاید دو کشور بخواهند نقش خود را هماهنگ و یا مکمل هم جلوه دهند.