به گزارش تابناک قم، تاریخچه مطالعه درباره بهسازی خطوط ریلی شهر قم به ابتدای دهه 80 بر میگردد. همان سالها از سوی مشاور پیشنهاد ساخت خطوط کمربندی شهر و جمعآوری خطوط راکد داخل شهر مطرح شد.
خطوط کمربندی توسط راهآهن جمهوری اسلامی ایران در سمت شمالی شهر ساخته شد اما راهآهن هیچگاه زیر بار جمعآوری ریلهای مازاد نرفت. در حال حاضر هم فعال بودن ایستگاه قطار داخل شهر مورد تأکید وزیر راه و شهرسازی است و از طرفی مجموعه راهآهن بر نظر خود برای احیای کریدور ریلی مسجد جمکران اصرار میورزد.
در گذشته قطارهایی که به قم میآمدند از جاده قدیم قم به ایستگاهی در نزدیکی میدان میوه و ترهبار میرفتند و پس از آن وارد شهر میشدند. این قطارها وارد کریدور جمکران میشدند و به سمت کاشان و جنوب کشور میرفتند. دو اتفاق اما این مسیر ریلی در شهر قم را متحول کرد. یکی ساخت خط سریع قم ـ تهران بود که از تهران به ایستگاه سپر رستم و محمدیه میرفت و با ایجاد این خط، به خط باری تبدیل شد. دوم کمربند ریلی در شمال شهر قم است که در دهه 80 ایجاد شد.
این کمربند این روزها دو خطه میشود. همزمان با افتتاح این کمربند ریلی در شمال شهر قم در سال 92، رئیسجمهور وقت دستور قطع شدن مسیر ریل در محور حرم جمکران را صادر کرد. با این اتفاق قطارهایی به مقصد یزد، بافت، بندرعباس و کرمان به ایستگاه محمدیه منتقل شدند که البته خدماتدهی این ایستگاه و دوری آن از شهر هیچگاه مورد رضایت مسافران نبوده است.
نکته دیگری که موجب شد راهآهن به دنبال احیای مسیر جمکران باشد، مسافت کمتری است که در حرکت از این مسیر نسبت به استفاده از ایستگاه گاز و محمدیه وجود دارد. رفتن به سوی جنوب کشور با وجود کریدور جمکران با زمان کمتری صورت میگیرد که همین موضوع موجب شده راهآهن نسبت به جمعآوری خطوط ریلی جمکران حساس باشد.
همین موضوع واکنش مدیرکل راهآهن استان قم را به دنبال تخریب 60 متر از ریل راهآهن به همراه داشت.
خسارت 5 میلیارد ریالی
«محسن اعتماد» در گفت و گو با همشهری افزود: شهرداری قم اوایل اردیبهشت به منظور اجرای طرح تفصیلی شهر قم، به تخریب قسمتی از ریل راهآهن این منطقه اقدام کرد و ریل را به گونهای در هم تنیده است که امکان بازسازی و استفاده مجدد از آن وجود ندارد.
وی با بیان این که خسارت این اقدام بیش از 4 تا 5 میلیارد ریال تخمین زده میشود، اضافه کرد: این قسمت از ریل راهآهن در منطقه 5 شهری واقع شده که از بلوار کبیری به بلوار پیامبر اعظم(ص) کشیده شده است و قم را به مسجد مقدس جمکران متصل میکند.
وی اظهار کرد: مخالف اجرای طرح تفصیلی شهر قم نیستیم، ولی با توجه به این که اجرای قانون خط قرمز ماست، انتظار داشتیم شهرداری قبل از هر اقدامی هماهنگی لازم را با اداره کل راهآهن انجام میداد تا به صورت اصولی و مهندسی این کار انجام شود.
اعتماد با بیان این که موقعیت راهآهن قم با 82 سال قدمت در کشور راهبردی است، بیان کرد: قاضی دادگاه حکم به توقف اجرای طرح شهرداری داد. از سوی دیگر شهرداری با متروکه خواندن این قسمت از ریل راهآهن و تغییر رای دادگاه آسفالت مسیر را از سر گرفت.
وی با بیان این که قسمت تخریبشده ریل از گزینههای اتصال راهآهن قم به راهآهن سریعالسیر تهران به اصفهان است، گفت: به دلیل این که راهآهن قم در کریدور شرق به غرب و جنوب کشور واقع شده است، بیتوجهی به هر نقطه از آن موجب مختل شدن کل شبکه ریلی کشور میشود.
مدیرکل راهآهن استان قم با تأکید بر این که از خواسته خود مبنی بر بازسازی ریل راهآهن کوتاه نخواهیم آمد، اظهار کرد: ایستگاه راهآهن قم با توجه به این که در مرکز شهر قرار گرفته است، میتواند محل اتصال حمل و نقلهای مختلف شهری و مرکز توسعه خدمات شهری باشد.
لزوم احیای قطار جمکران
مشاور عمرانی استاندار قم اما معتقد است راه حل این مناقشه در احیای ایستگاه قطار جمکران نهفته است.
«محسن صابریمقدم» گفت: میتوانیم گمان کنیم شهر قم یک ایستگاه دو هستهای راهآهن است که یکی داخل شهر و دیگری در مسجد جمکران وجود دارد.
مشاور عمرانی استاندار قم با اشاره به مشکلات احیای مسیر ریلی جمکران بیان کرد: در حال حاضر پل جاده اراک تخریب شده و پل حرم جمکران هم باید ساخته شود. از آنجا که باید زیرگذر باشد و با توجه به شیب حرکت قطار، دو پل کریمی و فردوسی هم باید در دو سویش باشد. اگر قرارا باشد در آینده بلوار عماریاسر به میدان سپاه برسد باز با این خط تقاطع دارد؛ یعنی حداقل 5 تقاطع غیر همسطح باید ساخته شود که این موضوع به هزینه و زمان بسیاری نیاز دارد.
وی با بیان این که احیای ایستگاه جمکران که این روزها خاک میخورد میتواند بسیاری از این مشکلات را حل کند، گفت: ایستگاه جمکران میتواند سرخط تمام خطوط جنوب شهر قم باشد و از این ایستگاه به سمت یزد، کاشان، کرمان و بندرعباس برویم. نکته اینجاست که همه این مراکز در استانها در قم حتی اتوبوس هم وجود ندارد و کسانی که بخوادهند از مسیر ریلی بروند باید از ایستگاه محمدیه سوار شوند و پول بلیت قطار تهران را هم بدهند.
صابریمقدم افزود: ایستگاه جمکران اکنون هفتهای یک رام قطار دارد که از تهران از مسیر سریع به محمدیه میرود و چون قطار دو سر کشنده است از این ایستگاه به سمت جمکران برمیگردد. اگر در ایستگاه جمکران از قطارهای دو سر کشنده و تجهیزاتی مانند سینی دوار استفاده کنیم میتوانیم از این ایستگاه به جنوب کشور خطوطی داشته باشیم.
به گفته وی حداقل فایده این کار این است که خدمات مردم قم به زائران جنوب را به این شکل عملیاتی میکند و از ایستگاه جمکران که ماهی 20 میلیون تومان هزینه دارد و از سال 91 فقط هفتهای یک رام قطار دارد، استفادهای بهینه خواهد شد.
این روزها اگر به وضعیت میدان 72 تن نگاهی داشته باشیم، مسافران سرگردان بسیاری را خواهیم دید که کنار خیابان ایستادهاند تا بتوانند به یکی از شهرهای جنوبی کشور سفر کنند.
شهر قم برای این افراد خدمات اتوبوسی مناسبی ندارد و خدمات ریلی هم که در ایستگاه محمدیه ارائه خواهد شد به قیمت مبدأ تهران است و همراه مشقتهای رفتن به این ایستگاه. به نظر میرسد احیای ایستگاه جمکران هم حرکتی برای تکریم زائران و مردم قم باشد و هم گامی به سوی سیاستهای اقتصاد مقاومتی.
طرح تفصیلی باید اجرا شود
معاون شهرسازی و امور زیربنایی شهردار قم اما این اعتراض را بجا نمیداند.
«علیرضا قاریقرآن»، با بیان این که شهرداری در هر صورت باید طرح تفصیلی را اجرا کند گفت: این محورها به هر صورت عوارضی دارد و این عوارض هم میتواند ملکی باشد و هم از انواع دیگر عوارض.
به گفته معاون شهرسازی و امور زیربنایی شهردار قم، امتداد بلوار کریمی به کبیری یکی از محورهایی است که در طرح تفصیلی وجود دارد و باید اجرا میشد که خطوط راهآهن در این مسیر هم باید جمعآوری میشد.
همانگونه که قاریقرآن اظهار کرد: این موضوع در شورای ترافیک هم مصوبه گرفت و کاملاً قانونی انجام شد.
وی افزود: در حال حاضر هم این قطعات در سرویس نیستند و اگر قرار باشد مسیر راهآهن روزی در قطعه بازسازی شود باید این قطعات به صورت زیرگذر عبور کند.
معاون شهردار قم ادامه داد: تعرضی به خط موجود راهآهن در قم صورت نگرفته بلکه خطی که قسمتی از خط متروک بر اساس طرح تفصیلی شهر قم جمعآوری شده است.
وی گفت: در این زمینه اختلافهایی هم وجود داشت اما دادستان قم وارد شد تا بتوانیم مسیر را قبل از نیمه شعبان تحویل زائران و مردم قم دهیم.
به عقیده قاریقرآن، احیای کریدور راهآهن در مسیر مسجد جمکران نیاز به ایجاد یک مسیر تونلی دارد که این کار البته هزینه بسیاری هم خواهد داشت؛ چرا که هم بین 6 تا 7 دستگاه پل نیاز دارد و هم کل مسیر باید غیر همسطح باشد تا مزاحمتی برای شهروندان ایجاد نکند.
برای پیوستن به کانال رسمی تابناک قم در تلگرام میتوانید از لینک های زیر استفاده نمایید: